در دفاع از ارزش‌های نظام جمهوری اسلامی بسیار حساس بود
به گزارش نوید شاهد خراسان رضوی، شهید محمد کهنه ای در اولین روز فروردین ماه 1334 در روستای کهنه از توابع شهرستان سبزوار در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود.
وی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی به توصیه پدربزرگ‌شان که فردی با سواد و مذهبی بودند و تشویق ایشان به حوزه علمیه شهرستان سبزوار برای فراگیری دروس فقهی مراجعت کرد و نزد حجت الاسلام والمسلمین بحرینی و حجت الاسلام محمد علی ابراهیم نژاد و حجت الاسلام شیخ حسین قاضی درس فراگرفت و پس از آن در حوزه علمیه مشهد مقدس، از محضر اساتید بزرگ آن زمان از جمله حضرت آیت الله العظمی میرزا حسنعلی مروارید که از اساتید بنام حوزه علمیه مشهد مقدس بوده اند بهره جست.
شهید محمد کهنه ای در اواسط سال ۱۳۵۴پس از اشتغال در ژاندارمری دوره‌های آموزشی و تخصصی مختلف نظامی و انتظامی را در مرزن آباد شهرستان چالوس گذراند و از اواخر سال ۱۳۵۴در فرماندهی انتظامی زاهدان مشغول به خدمت شد.
وی در همان سال با خانم بتول وثوقی ازدواج کردند که ثمره این ازدواج فرخنده سه فرزند پسر می‌باشد.
شهید کهنه ای با خانواده خصوصاً پدر و مادر همواره خوش برخورد و خون‌گرم بود و در محیط کار نیز با همکاران برخوردی صمیمی داشت.
این شهید والامقام در انجام واجبات دینی خصوصاً نماز اول وقت و روزه بسیار دقیق بود، با قرآن بسیار مأنوس بود به طوری که با لحنی خوش آن را تلاوت می‌کرد. مبلغ مذهبی بود و در مراسم و مجالس سوگواری حضرت سیدالشهداء (ع) حضوری فعال داشت.
عبدالحسین یوسف‌خانی از همکاران ایشان نقل می کند: «وی از نیازمندان فراموش نمی کرد و گاهی اوقات به همراه وی جهت بهبود وضعیت معیشت خانواده‌های محروم در زاهدان کمک‌هایی را تهیه و به آنها می‌رساندند.
بتول وثوقی همسر شهید در خصوص رأفت و مهمان نوازی شهید کهنه ای می گوید: «یکی دیگر از خصوصیات وی این بود که سربازان شهرستانی که از اهل خراسان بودند و خدمت وظیفه را در ژاندارمری زاهدان سپری می‌کردند به منزل دعوت می‌کرد و با پذیرایی نهار از آنان سعی می‌کرد اندکی از احساس غربت و دلتنگی آنها بکاهد.
با شروع تحرکات انقلابی مردم با وجود محدودیت هایی که نسبت به کارکنان ژاندارمری در آن زمان وجود داشت و تحرکات آنان بسیار تحت نظر بود؛ سعی خود را در کمک به پیروزی انقلاب اسلامی می کرد.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (رضوان الله تعالی)، با حضور در فعالیت های عقیدتی-سیاسی ارتباط خود را با سایر نهاد‌های انقلابی افزایش داد و همواره حافظ سرسخت آرمان‌های انقلاب و شهدا بود.
پس از شروع جنگ تحمیلی همگان را تشویق به دفاع از میهن اسلامی عزیزمان ایران می کرد و خود نیز بارها برای اعزام به جبهه در ژاندارمری درخواست حضور در جبهه ها را داشت اما با توجه به مسئولیتی داشت با حضور ایشان در جبهه مخالفت می شد.
در سال ۱۳۶۰ ایشان به عنوان مسئول عقیدتی-سیاسی به فرماندهی ژاندارمری خراسان بزرگ در شهر بجنورد منتقل شد.
بتول وثوقی همسر شهید در خصوص حساسیت خاصی که شهید کهنه ای در دفاع از ارزش‌ها و آرمان‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی داشت، می گوید: «هر بار که خبر ترور و شهادت یکی از بزرگان نظام را می شنید بسیار متأثر و منقلب می شد و با شنیدن خبر شهادت دوستان و همکاران درجبهه‌ها بسیار غمگین می‌شد.
به خانواده شهدای همکار و همکارانی که در جبهه‌ها حضور داشتند سر می‌زد و به آنان و به خصوص امور فرزندانشان رسیدگی می‌کرد.
بتول وثوقی همسر شهید می گوید: «محمد در نماز‌های شب بسیار دلشکسته بود و می گفت شما هر لحظه باید آمادگی شنیدن خبر شهادتم را داشته باشید و آن را بپذیرید.»
وی در سال ۱۳۶۱ برای مبارزه با گروهک ضد انقلابی کوموله به شهر بوکان در جنوب استان آذربایجان غربی رفت. شهید محمد کهنه ای در زمان در اوج تحرکات این گروهک معاند کومله بر علیه انقلاب مردمی در پاسگاه انتظامی شهر بوکان به عنوان معاون و مسئول عقیدتی-سیاسی فعالیت می کرد.
بتول وثوقی همسر شهید از آخرین تماس تلفنی با شهید روایت می کند: وقتی از شهید پرسیدم که باتوجه به اتمام مأموریت، کی برمی‌گردند؟ ایشان به صراحت اعلام کردند قصد بازگشت ندارند؛ زیرا به وجود ایشان در منطقه نیاز است، پس خواهند ماند. و از من خواستند مراقب بچه ها باشم و در صورت کسب فیض شهادت فرزندان را به عنوان افرادی موفق در جامعه تربیت کنم و پس از خداحافظی تا آخرین روز‌های اسفند در منطقه ماند.
شهید محمد کهنه ای در بیست و چهارم اسفندماه سال 1361 در درگیری مستقیم با گروهک کومله دموکرات هنگامی که یکی از سربازانشان هدف گلوله قرار گرفته و زخمی شد، وی برای کمک و حمل وی اقدام می‌کند که از ناحیه سر و شکم مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به آرزوی دیرینه خود یعنی شهادت رسید.
اکنون مزار این شهید والامقام بنا به وصیت خود در گلزار شهدای روستای زادگاهش قرار دارد.
