روز شمار شهادت سردار شهيد ناصر ناصري
دوشنبه, ۱۰ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۵:۵۳
گزارش کوتاهی از 17 مردادماه 1377، روز اسارت و شهادت تا 27 شهریورماه 1377، روز تشییع پیکر مطهر شهید
روز شمار حوادث
گزارش کوتاهی از 17 مردادماه 1377، روز اسارت و شهادت تا 27 شهریورماه 1377، روز تشییع پیکر مطهر شهید
ـ نیروهای طالبان به محض ورود به شهر مزارشریف، سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در این شهر را اشغال و 11 دیپلمات ایرانی را بازداشت کردند.
ـ کمال خرازی وزیر امور خارجه ایران گفت: «سلامت و امنیت جانی دیپلماتهای خود در مزارشریف را از دولت پاکستان و نیز مسئولان طالبان میخواهیم و این را به اسلامآباد ابلاغ کردهایم».
ـ افتخار مرشد نمایندهی ویژهی پاکستان در امور افغانستان در دیدار با سفیر ایران در پاکستان گفت: «پاکستان از همه تلاشهای خود برای حفظ سلامت اتباع ایران در مزارشریف استفاده خواهد کرد».
ـ عبدالمنان نیازی سخنگوی گروه طالبان گفت: «ساختمان سفارت ایران در مزارشریف به تصرف این گروه درآمده است اما هیچ یک از دیپلماتهای ایرانی در این ساختمان نبودند».
ـ خیرا... وزیر کشور طالبان گفت: «زمانی که ما وارد کنسولگری ایران در مزارشریف شدیم، کسی در آن نبود».
ـ علاءالدین بروجردی نماینده ویژه ایران در امور افغانستان گفت: «طالبان برخلاف مقررات بینالمللی به زور وارد دفتر نمایندگی ایران شدهاند. آنان با قوه قریه و تیراندازی وارد کنسولگری شدند و اعضای کنسولی را به زیرزمین انتقال دادند».
ـ عبدالحی مطمئن سخنگوی طالبان گفت: «ادعای بازداشت دیپلماتهای ایرانی کاملاً بی اساس است آنها از شهر فرار کردهاند.
ـ مدیران، سردبیردان، خبرگزاریهای مختلف و سازمان خبرنگاران بدون مرز با انتشار اطلاعیههایی خواستار آزادی فوری محمود صارمی خبرنگار ایرانی شدند.
ـ عبدالمنان نیازی گفت: «هر تبعه خارجی که ما هویتش را به عنوان دیپلمات ثبت نکرده باشیم و بدون اجازه وزارت خارجه طالبان وارد افغانستان شده باشد، دیپلمات تلقی نمیشود».
ـ شورای امنیت سازمان ملل متحد با انتشار بیانیهای، نگرانی عمیق خود را از تصرف کنسولگری ایران در مزارشریف توسط طالبان و رفتارهای خشونتآمیز با دیپلماتهای ایرانی ابراز داشت.
ـ وزیر خارجه پاکستان، در تماس تلفنی با وزیر خارجه ایران گفت: «دیپلماتهای ایرانی به منطقه بامیان افغانستان منتقل شدهاند».
ـ هاشمی رفسنجانی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام به گروه طالبان به طور جدی هشدار داد.
ـ طارق الطاف سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفت: «خبر رسیدن دیپلماتهای ایرانی به شهر بامیان افغانستان اشتباه بوده است».
ـ آقای خاتمی ریاست جمهوری ایران گفت: «ما قادر هستیم از حیات و سلامت هموطنان و دیپلماتهایمان دفاع کنیم.»
ـ محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران: «تشنجزدایی ایران، تاوان سنگینی خواهد داشت».
ـ آیت‌الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی ضمن هشدار به طالبان گفتند: «ملت، دولت و نیروهای مسلح ایران شیطنت و شرارت را از آمریکا نیز تحمل نکرده و نمیکنند چه برسد به گروه طالبان».
ـ عبدالمنان نیازی گفت: «ما از اول هم گفتهایم که دیپلماتهای ایرانی در مزارشریف را به گروگان نگرفتهایم».
ـ عزالدین عراقی دبیرکل سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی با انتشار بیانیهای خواستار آزادی دیپلماتهای ربوده شده ایرانی در افغانستان شد.
ـ وکیل احمد متوکل عضو شورای عالی طالبان گفت: «دیپلماتهای ایرانی یا به بامیان رفتهاند و یا هنگام درگیریها کشته شدهاند».
ـ کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل متحد، از طولانی شدن اسارت دیپلماتهای ایرانی به دست گروه طالبان عمیقاً ابراز نگرانی کرد.
ـ سیدمحمد خاتمی رئیس جمهوری گفت: «تردیدی نداریم که دیپلماتهای ربوده شده در دست طالبان هستند».
بینظیر بوتو نخستوزیر پیشین پاکستان گفت: «نارضایتی ایران برای اسلامآباد خطرناک است».
ـ سازمان دیدهبان حقوق بشر در نامهای به ملامحمد عمر خواستار ملاقات نمایندگان صلیب سرخ جهانی با دیپلماتهای ایرانی در افغانستان شد.
ـ محسن امینزاده در دیدار با نخستوزیر و وزیرخارجه پاکستان، پیامهای مقامات ایران دربارهی دیپلماتهای دربند را به اطلاع آنان رساند.
ـ شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه 1193 ضمن ابراز نگرانی از اشغال کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف به دست طالبان آن را محکوم کرده، خواستار آزادی فوری دیپلماتهای ایرانی شد.
ـ سیدرحیم صفوی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: «طی چند روز آینده سپاه پاسداران بزرگترین مانور نظامی خود را در شمال شرق کشور انجام خواهد داد».
ـ دریادار شمخانی وزیر دفاع گفت: «تلاشهای دیپلماتیک به معنای نادیده گرفتن ضرورتها و منافع امنیتی ما در عرصه چالشهای سیاسی در منطقه نیست».
ـ ملامحمد عمر رهبر گروه طالبان می‌گوید: «ما از سرنوشت دیپلماتهای ایرانی اطلاعی نداریم. ممکن است آنها اشتباهاً کشته شده باشند».
ـ نیروهای ایران مانور نظامی بیسابقهی خود را در کنار مرزهای افغانستان آغاز کردند.
ـ کمال خرازی در دیدار با همتای پاکستانی خود گفت: «ادامهی این وضع غیرقابل قبول و توجیهناپذیر است».
ـ نورالله زدران نماینده طالبان در سازمان ملل با ارسال نامهای خواستار میانجیگری آن سازمان بین طالبان و جمهوری اسلامی ایران شد.
ـ سازمان عفو بینالملل طی گزارشی اعلام کرد: «بر اساس اعلام شاهدان عینی گاردهای طالبان بعد از ورود به سرکنسولگری ایران در مزارشریف یازده ایرانی را کشتهاند».
ـ وکیل احمد متوکل با دروغ خواندن گزارش عفو بینالملل گفت: «چون احتمال مرگ دیپلماتهای ایرانی وجود دارد، طالبان تا یک هفتهی دیگر تلاش خواهد کرد تا اجساد آنها را پیدا کرده و تحویل ایران دهد».
ـ سران کشورهای عضو نهضت عدم تعهد در قطعنامه پایانی خود در آفریقای جنوبی اشغال کنسولگری ایران در مزارشریف را محکوم کردند و خواستار آزادی فوری اتباع ایرانی ناپدید شده در افغانستان شدند.
ـ محمد صدیقخان کانجو وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان گفت: «اسلامآباد به هر تلاش دیپلماتیک برای پیشگیری از جنگ بین ایران و طالبان دست خواهد زد».
ـ سردار سیدرحیم صفوی گفت: «تمرینهای نظامی ایران در مرز افغانستان با موفقیت انجام شده و این نیروها در منطقه باقی خواهند ماند».
ـ صدیقخان کانجو کشته شدن دیپلماتهای ایرانی را تکذیب کرد و گفت: «گزارشها در این باره بیاساس است».
ـ سیدمحمد خاتمی گفت: «ایران به هر طریقی که صلاح بداند برای حفظ حقوق خود عمل خواهد کرد».
ـ طالبان با انتشار بیانیهای اعلام کرد: اجساد نه دیپلمات ایرانی را که ماه گذشته ناپدید شده بودند، کشف کرده است. طالبان می‌گوید: چریکهای متمرد طالبان بدون دریافت دستور، اقدام به این قتل کردهاند.
ـ وکیل احمد متوکل گفت: «این افراد در سرکنسولگری از اتاقهای خود بیرون کشیده شده و در زیرزمین سرکنسولگری به شکل مخفیانه به قتل رسیدهاند».
ـ وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد: «طالبان را مسئول کشته شدن دیپلماتهای خود میداند و آنان باید هرچه زودتر اجساد دیپلماتها را تحویل داده و عاملان این جنایت را دستگیر و برای محاکمه و مجازات معرفی کند».
ـ هانس دالگرن رئیس شورای امنیت در تماس تلفنی با آقای خرازی گفت: «اعضای این شورا این حادثه فجیع را که نقض قوانین بینالمللی است محکوم می‌کند».
ـ ایران تهدید کرده است که گروه طالبان در افغانستان را به خاطر مرگ 9 تن از دیپلماتهایش مجازات کند.
ـ آیت‌الله خامنهای رهبر انقلاب اسلامی ضمن اظهار تأسف و اندوه از شهادت دیپلماتها سه روز عزای عمومی اعلام کردند.
ـ سیدمحمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی، هیئت دولت، ناطق نوری، سپاه پاسداران، مجمع تشخیص مصلحت نظام، ارگانها و نهادها و شخصیتهای کشوری و لشکری، شهادت دیپلماتها را توسط گروهک مزدور طالبان محکوم کردند.
ـ کوفی عنان، اتحادیه اروپا، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، چین، روسیه، ژاپن، ترکیه، قزاقستان، اسپانیا، انگلیس، اتریش، فرانسه، آلمان، ایتالیا، یونان، هند، پاکستان، کانادا، ایرلند، تاجیکستان، عفو بینالملل، سازمان ملل متحد و... اقدام غیرانسانی طالبان را محکوم و انزجار خود را از این عمل ضد بشری اعلام کردند.
ـ کمیته بینالمللی صلیب سرخ اعلام کرد: اجساد دیپلماتهای ایرانی و یک خبرنگار، تحت نظارت این کمیته را با یک فروند هواپیما به ایران بازگردانده است. از این اجساد در فرودگاه مهرآباد از سوی رئیس جمهور، اعضای دولت، مردم و مقامات بلندپایه ایرانی استقبال شد.
ـ آیت‌الله خامنهای، طی بیانیهای اعلام کردند: «... همه باید بدانند که خطر، بزرگ، فراگیر و نزدیک است و جز با وادارکردن گروه طالبان به انقیاد در برابر منطق، عقل سلیم و رهاکردن کارهای فاجعهآفرین و جبران خطاهای گذشته نمیتوان از آن اجتناب کرد».
ـ به دنبال پیام رهبر انقلاب اسلامی، سپاه پاسداران و ارتش ایران آمادگی خود را برای ضربه زدن به گروه طالبان اعلام کردند.
ـ ملامحمد عمر رهبر طالبان خواستار شروع گفتوگو با ایران شد.
ـ مردم تهران پیکرهای مطهر شهدای این کشور را که در سرکنسولگری ایران در مزارشریف به شهادت رسیده بودند تشییع کردند. در این مراسم رهبر انقلاب اسلامی و مقامات عالیرتبهی ایرانی به همراه هیئتهای دیپلماتیک خارجی حضور داشتند. این مراسم از جمله باشکوهترین تجمعات مردم تهران بود که با شور و هیجان بسیاری برگزار شد و مردم خشم و نفرت خود را بر ضد گروه طالبان اظهار کردند.
ـ دهها هزار نفر از مردم داغدار بیرجند، قائن و شهرها و روستاهای اطراف در فضایی آکنده از حزن و اندوه در تشییع پیکر مطهر شهید ناصری شرکت ورزیده و او را تا آرامگاه ابدیاش مشایعت کردند. این مراسم باشکوه تبدیل به بزرگترین تظاهرات سیاسی مردم منطقه در ابراز انزجار و نفرت نسبت به گروه طالبان گردید.
اوایل ژوئن 1998 (اواسط خرداد 1377) طالبان از عربستان سعودی و پاکستان درخواست کردند تا آنان را در حملهای دیگر برای تسخیر شمال یاری رسانند. ترکی الفیصل، رئیس سازمان اطلاعات عربستان، در اواسط ژوئن (اواخر خرداد) از قندهار دیدار کرد. پس از این دیدار سعودیها چهارصد عراده تویوتای دوکابینت و نیز کمکهای نقدی در اختیار طالبان قرار دادند.
آی.اس.آی پاکستان یک بودجهی دو میلیارد روپیهای (پنج میلیون دلاری) برای تأمین نیازهای لجستیکی طالبان اختصاص داد. این در حالی بود که مقامات آی.اس.آی مرتب به قندهار سفر میکردند تا طالبان را در تدارک حملهشان یاری رسانند. در عین حال هزاران داوطلب افغان و پاکستانی از اردوگاههای مهاجرین و مدارس پاکستانی به صفوف طالبان پیوستند.
در ماه ژوئیه (تیرماه 1377)، طالبان از هرات به سمت شمال دست به پیشروی زدند. آنان در دوازده ژوئیه پس از تار و مار کردن نیروهای دوستم و تسخیر شهر میمنه، یکصد دستگاه تانک و خودرو به غنیمت گرفته و حدود هشتصد نفر از سربازان ازبک را به اسارت درآوردند که بعدها اکثرشان را قتل عام کردند.
در اول اوت 1998 (ده مرداد 1377)، پس از این که چندتن از فرماندهان دوستم خود را کنار کشیدند، طالبان مقر فرماندهی ازبکها را در شهر شبرغان اشغال نمودند. بدین ترتیب هزار و پانصد نفر از نیروهای سرسخت هزاره که در اطراف شهر مستقر بودند، مورد حملهی غافلگیرانهی طالبان قرار گرفتند. در ساعات اولیهی هشتم اوت 1998 (هفدهم مرداد هفتادوهفت) بود که ناگهان هزارهها خود را در محاصرهی طالبان یافتند. مدافعان هزاره تا آخرین گلوله جنگیدند و تنها صد نفر از آنان توانستند جان به سلامت ببرند. حدود ساعت ده قبل از ظهر، نخستین ستون از تویوتاهای طالبان، در حالی که مردم بیخبر شهر مشغول فعالیتهای روزانهشان بودند، وارد شهر مزارشریف شد.
طی ساعات بعد آنچه روی داد یک نسلکشی وحشیانه بود که طالبان به تلافی شکستهای سال گذشتهشان به آن دست زدند. یکی از فرماندهان طالبان بعدها اظهار داشت که ملاعمر به ما اجازه داده بود دو ساعت کشتار کنیم ولی ما دو روز مشغول این کار بودیم!
طالبان دیوانهوار دست به کشتار زدند. آنان سوار بر تویوتاهایشان در خیابانهای شهر مزارجولان میدادند، به چپ و راست شلیک میکردند و هر چیزی را که در حرکت میدیدند، میکشتند.
آنها به سوی زنان، مردان، مغازهداران، گاوداران و کودکان و حتی الاغها و بزغالهها هم تیراندازی میکردند!
علیرغم تمام دستورات اسلامی که دفن فوری اجساد را مورد تأکید قرار میدهد، جسدهای کشتهشدگان در خیابانها به حال خود رها شده بود. یک مرد تاجیک که از آن قتلعام دهشتناک جان به سلامت برده بود، می‌گوید: «آنان بیخبر و ناگهان به سوی هر کسی که میدیدند شلیک میکردند و هیچ فرقی بین زنان، مردان و کودکان نمیگذاشتند. خیابانها مملو از اجساد مردگان شده و خون همه جا را فرا گرفته بود. مردم تا شش روز حق نداشتند اجساد نزدیکانشان را دفن کنند. سگها با خوردن گوشت انسان مست شده و بوی تعفن غیرقابل تحمل گشته بود».
مردم به خانههایشان پناه میبردند و سربازان طالبان به دنبال آنها به زور وارد خانهها میشدند و اگر معلوم میشد که اعضای خانواده هزاره هستند، در دم تمام اهل خانه را قتلعام میکردند. همان مرد تاجیک می‌گوید: «آنان به هر کس سه گلوله شلیک میکردند؛ در سر، سینه و روی دستگاه تناسلیاش. بازماندگان مجبور بودند مردههایشان را در باغچهی منازلشان به خاک بسپارند. طالبان به زنان هم هتاکی میکردند».
یک بیوهی تاجیک می‌گوید: «وقتی طالبان به زور وارد خانهی ما شدند، شوهر و دو برادرم را به قتل رساندند. به هر کدام سه گلوله شلیک کردند و سپس گلویشان را بریدند و به اصطلاح حلال (ذبح) کردند!»
طالبان پس از یک روز کشتار عمومی آن قدر غیرقابل کنترل شده بودند که هر کسی را میخواستند، به قتل میرساندند.
من خود شاهد کشته شدن یک جوان تاجیک بودم. طالب قاتل هنوز در محل حاضر و روی نعش جوان ایستاده بود. پدر جوان مقتول در حالی که میگریست، گفت: «چرا فرزندم را کشتید؟»
طالبان هزاران نفر از مردم را به زندانهای مزار انتقال دادند. و هنگامی که این زندانها پر میشد، دستگیرشدگان را در کانتینرها جا داده و درهای آنها را قفل میکردند تا زندانیان خفه شوند. آنان بعضی از این کانتینرها را به دشت لیلی برده و زندانیان را در آنجا قتلعام میکردند.
یکی از شاهدان عینی می‌گوید: «من در موقعیتی قرار داشتم که شاهد انتقال کانتینرها به دشت لیلی بودم و تمام حوادث را میدیدم. طالبان سه کانتینر را از مزارشریف به سوی شبرغان بردند. هنگامی که در یکی از کانتینرها را باز کردند، تنها سه نفر از زندانیان زنده مانده و حدود سیصد نفر دیگر در داخل آن مرده بودند».
در روزهای بعد هنگامی که مردم شهر در صفهای طولانی، با پای پیاده از شهر میگریختند، طالبان دهها نفر دیگر را در اثر بمبارانهای هوایی به قتل رساندند.
طالبان تصمیم گرفته بودند شمال را تصفیه کنند. ملا نیازی- که دستور قتل نجیبالله را صادر کرده بود- به عنوان والی مزارشریف منصوب شد.
هیچ منبع مستقل در مزارشریف و اطراف آن وجود نداشت تا رقم کشتهشدگان را ثبت کند. بنابراین تخمین دقیق تعداد کشتهشدگان امکانپذیر نبود. سازمان ملل و کمیتهی صلیب سرخ جهانی بعدها تخمین زدند پنج تا شش هزار نفر کشته شدهاند. بعدها روشن شد که در طول مسیر پیشروی طالبان قتل عامهای مشابهی از مردم تاجیک و ازبک نیز روی داده است. حدس من آن است که ماههای ژوئیه و اوت (تیر و مرداد) بین شش تا هشت هزار نفر، به قتل رسیدهاند. اما این هدف طالبان که میخواستند چنان زهرچشمی از مردم بگیرند تا دیگر جرأت مقابله با آنان را به خود ندهند، بی فرجام ماند.
طالبان در مزارشریف یک گروه دیگر را نیز هدف حمله قرار دادند که این امر سیلی از اعتراضات بینالمللی را برانگیخت و آنان را تا آستانهی جنگ با ایران پیش برد.
نظر شما
